Śpiew i muzyka zawsze odgrywały ważną rolę w Kościele Adwentystów Dnia Siódmego.

Służyły jako element uwielbienia i upiększały nabożeństwa, były wykorzystywane jako narzędzie ewangelizacyjne. Tak było zarówno w kościele w Polsce jak również w zborze krakowskim.

Mało jest źródeł na temat życia muzycznego w kościele z okresu przedwojennego, a nawet wczesnych lat powojennych. Najwcześniejsze informacje jakie udało mi się pozyskać dotyczą wczesnych lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku. W zborze krakowskim została zorganizowana wówczas orkiestra dęta składająca się z muzyków amatorów, kierowana przez Mirosława Wawrzonka, który w tym samym czasie prowadził również chór zborowy. W późniejszych latach, po wyjeździe Mirosława Wawrzonka do Australii, chórem kierował przez jakiś czas Alojzy Orawiec (powyższe informacje uzyskałam od osoby śpiewającej w tych okresie w chórze krakowskim). W następnych latach chórem zajmowała się Maria Sura, a ówczesny przewodniczący diecezji Aleksander Baron zorganizował w 1965 roku działający przez krótki czas młodzieżowy zespół instrumentalny (mandoliny, akordeon, skrzypce, gitara).

W 1967 roku wraz z rodzicami przyjechałam do Krakowa i od tego momentu są to już moje wspomnienia związane z życiem muzycznym zboru. Przez krótki okres chórem na przemian zajmowali się Maria Sura, która wkrótce potem wyjechała do Niemiec, i Andrzej Górski, który pełnił w tym czasie urząd skarbnika diecezji południowej.

W drugiej połowie 1968 roku rozpoczęły się regularne próby oratorium ”Getsamane” (autor nieznany). Chór liczył wówczas 26 osób, dyrygentem był Andrzej Górski, na nowo zakupionym fortepianie akompaniował Roman Chalupka, a ja byłam odpowiedzialna za całokształt organizacji chóru (ręczne rozpisywanie nut do 15 śpiewników, harmonogram prób itd.). Oratorium zostało zaprezentowane w zborze w kwietniu 1969 roku.

W tym samym roku został zorganizowany chór diecezjalny z orkiestrą w którym uczestniczyła duża część młodzieży z Krakowa. Z chórem tym byliśmy w czerwcu na Walnym Ogólnopolskim Zjeździe w Warszawie, a później na Walnym Zjeździe Delegatów Diecezji Południowej w Katowicach.

Na początku lat siedemdziesiątych chórem zajmują się Andrzej Górski i Janusz Baron, a po nich przez kilka lat Michał Sędzik. W tych latach powstają różne zespoły muzyczne m.in. „Dźwięk Adwentu” i „Salem”. Wspominam o tym dlatego, że znaczący udział miała w nich krakowska młodzież („Dźwięk Adwentu” – Antonina Baron, Lucyna Kapralska-Pitra, Jolanta Mielczarek, Bogdan Olma, Michał Sędzik, Elżbieta Ustupska oraz „Salem” – Magdalena, Wojciech, Tomasz i Bartłomiej Markowscy, Adam Olma, Krzysztof Moszyński i Piotr Sieruga), a powstanie tych zespołów w dużym stopniu osłabiło krakowski chór. Do tej pory (koniec lat 60) członkami chóru byli chętni do śpiewania amatorzy, dopiero w latach siedemdziesiątych pojawiły się w zborze pierwsze osoby z wykształceniem muzycznym, m.in. Lucyna Kapralska-Pitra, Jolanta Mielczarek, Bogdan Olma i Elżbieta Ustupska, a w późniejszych dołączały kolejne.

Chór służył regularnie lokalnemu zborowi na nabożeństwach sobotnich i niedzielnych wykładach ewangelizacyjnych, brał też udział w różnych wydarzeniach kościelnych, takich jak zjazdy czy poszerzone nabożeństwa. Wspomnieć należy również, ze braliśmy udział we wszystkich Przeglądach Pieśni Religijnej w Bielsku-Białej, które odbywały się wówczas w sali hotelu „Pod Orłem”.

Ponownie zostałam kierownikiem chóru w roku 1980 i do współpracy jako dyrygenta zaprosiłam Bogdana Olmę. Rozpoczął się moim zdaniem piękny okres działalności naszego chóru. Próby odbywały się regularnie w piątkowe wieczory, śpiewaliśmy prawie na każdym sobotnim nabożeństwie, niekiedy nawet dwie pieśni.

Oto kilka wybranych najważniejszych wydarzeń w których chór brał udział w latach 80-tych i 90-tych:

• Jesień 1980 – zjazd w Katowicach.
• 1981 – jako jedyny chór z Polski otrzymaliśmy zaproszenie od organizatorów Walnego Zjazdu Delegatów w Warszawie, aby zająć się oprawą muzyczną nabożeństwa.
• 1981 – uczestniczymy w nabożeństwie w Skoczowie oraz na Słowacji w Gerlachowie. Wraz z chórem pojechał Paweł Ustupski, który daje koncert muzyki religijnej na skrzypcach przy akompaniamencie Bogdana Olmy.
• Maj 1984 – śpiewamy na Walnym Zjeździe Delegatów Diecezji Południowej w Bielsku-Białej.
• Maj 1986 – na krakowskich Błoniach ma miejsce duża namiotowa ewangelizacja, śpiewamy tam razem z zespołem „Salem”.
• Maj 1988 – z okazji Walnego Zjazdu Delegatów w Warszawie i 100 lat istnienia adwentyzmu na ziemiach polskich jesteśmy włączeni w skład 100 osobowego chóru pod dyrekcja Andrzeja Chmielowca. Było to dla nas ogromnym przeżyciem śpiewanie w Sali Kongresowej w Pałacu Kultury.
• Rok 1992 – kilkudniowa ewangelizacja w kinie „Świt” w Nowej Hucie.
• W uroczystym nabożeństwie sobotnim śpiewamy wraz z grupą krakowskich Pathfindersów.

Pod koniec lat 90-tych ustaje dotychczasowa działalność jednego dużego chóru na rzecz mniejszych zespołów. W roku 1998 chór reaktywuje się pod moim i Elżbiety Ustupskiej kierownictwem i funkcjonuje do 2019 roku. W moich wspomnieniach ten okres zapisał się jako dobry czas naszej działalności. Oprócz nieregularnych występów na nabożeństwach sobotnich śpiewamy na zjazdach okręgowych i poszerzonych nabożeństwach (Kraków, Nowa Huta, Tarnów, Leksandrowa).

Bardzo miło wspominam okolicznościowe, popołudniowe spotkania muzyczne – styczeń 2011 roku podczas spotkania noworocznego, 2014 – Rodzinne Muzyczne Popołudnie, 2015 – program pt. „Uśmiechnij się”, w którym śpiewająco życzyliśmy sobie nawzajem miłych urlopów i wakacji. Program ten stał się przeglądem artystycznych umiejętności naszych dzieci, młodzieży, oraz osób starszych. Uroczystość wypadła imponująco. Rok 2015 zakończyliśmy dziękczynnym nabożeństwem wypełnionym wspólnym śpiewem w nowohuckim zborze. Również rok 2016 został zakończymy specjalnym okolicznościowym programem. Z kolei w 2017 roku zorganizowano 3 szczególne spotkania tematycznie nawiązujące do wielkich wydarzeń w historii chrześcijaństwa – Pierwszy Adwent, Śmierć i Zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa oraz Zesłanie Ducha Świętego. Prelegenci przybliżyli jakie znaczenie mają one dla nas jako adwentystów, a chór zaśpiewał pieśni nawiązujące treścią do tematu spotkań – „Cicha noc”, „Zmartwychwstał” i „Święty Duch”.

Ostatni raz chór zaśpiewał w 2019 roku, potem zaczęła się pandemia i w związku z obostrzeniami działalność chóru została przerwana.

Barbara Markowska

Zespół Fileo

Z Krakowem związany jest również zespół Fileo – choć nie aż tak jak ze zborem w Leksandrowej (k. Bochni), w którym został założony w 2001 roku. Stworzony przy okazji adwentystycznego ślubu, przez kolejne dwie dekady wystąpił na kilkudziesięciu koncertach (bardzo często charytatywnych), w dziesiątkach sal koncertowych, kościołów, szpitali, więzień, zarówno w Polsce, jak i zagranicą (Czechy, Słowacja, Ukraina, Niemcy).

Właśnie przy okazji wyjazdu do Lwowa, organizowanego przez krakowski zbór w ramach „wymiany” i gościnnych występów amatorskiej zborowej grupy teatralnej (prowadzonej przez Klaudiusza Wiśniewskiego przy wsparciu Pawła Buszewicza), do współpracy z Fileo zaproszono Bogusława Mazura, a nieco później Michała Rakowskiego. W jednym z pierwszych składów zespołu śpiewała Aleksandra Sędzik, która po pewnej przerwie wróciła już nie tylko jako alt, ale też muzyk instrumentalista (flet poprzeczny) oraz aranżer. Biorąc pod uwagę osoby, które w pewnym momencie mieszkały lub studiowały w Krakowie, z tym miastem związanych było aż sześciu członków około 10-osobowego zespołu.

Jednym z głośniejszych koncertów był ten w kościele ss. Norbertanek na Salwatorze, pod patronatem ks. infułata Jerzego Bryły – kapelana krakowskich artystów. Odbył się 3 czerwca 2013 roku po wieczornej mszy w kościele, dzięki czemu na koncercie pozostało wielu parafian.

Rok wcześniej – przy okazji zwieńczenia kampanii ewangelizacyjnej „Jesień pełna nadziei” na Prądniku Białym – Fileo śpiewało też w Dworku Białoprądnickim.

Nie zabrakło koncertów w Szpitalu Uniwersyteckim przy ulicy Skawińskiej w Krakowie (2012),

w niepołomickim planetarium (koncert zatytułowany „Wysoko nad gwiazdami”, 2012),

na Placu Kościuszki w Wieliczce (2016) oraz wielokrotnie w zborze adwentystycznym przy ul. Lubelskiej 25.

Michał Rakowski